Overgewicht bij katten

Overgewicht komt steeds vaker voor bij katten, minstens 35% van de katten die in Nederland als huisdier worden gehouden heeft overgewicht. Overgewicht kan verschillende oorzaken en gevolgen hebben voor de kat. Het is daarom belangrijk om te voorkomen dat je kat te zwaar wordt of, indien je kat al overgewicht heeft, dit te reduceren tot een gezond gewicht. De belangrijkste oorzaak van overgewicht is een combinatie van te veel eten en weinig bewegen, maar aan overgewicht kunnen ook andere oorzaken ten grondslag liggen.

Voeding

De hoeveelheid voedsel die een kat binnenkrijgt is afhankelijk van wat je als huisdiereigenaar geeft. Eigenaren zijn vaak geneigd om uit de losse hand een portie voer te geven of hebben de hele dag voer staan. Sommige katten kunnen uitstekend zelf bepalen hoeveel ze over de dag eten, maar er zijn natuurlijk ook katten die elke portie voer die ze voorgeschoteld krijgen in een keer naar binnen schrokken. Pas daarom de hoeveelheid voer die je aan je kat geeft aan het (gewenste) gewicht van de kat aan. Het beste is om een kat kleine porties verspreid over de dag te geven. Eventueel zijn er ook automatische voerbakken te koop waarbij er verschillende porties verspreid over de dag gegeven kunnen worden door een tijdklok in te stellen. En vergeet niet dat er ook katten zijn die buitenshuis nog het een en ander aan voer binnen krijgen!

Het soort voer en de kwaliteit (smaak, ingrediënten, structuur) ervan zijn uiteraard ook belangrijk. Er zijn verschillende vormen kattenvoer beschikbaar: brokken, nat voer of rauw vlees/versvoeding. Nat voer in zakjes of blik, zoals van Herrmanns of Applaws, heeft als voordeel dat de kat voldoende vocht binnen krijgt, brokken bevatten daarentegen weinig vocht. Rauw vlees is verkrijgbaar als complete voeding, maar sommige mensen stellen hun rauwe voer ook zelf samen. De rolletjes van Alroda bestaan uit vlees, spieren, organen en botten van een enkele diersoort.

Het vers voer van Bandit en KVV bestaat uit verschillende diersoorten en kan als complete maaltijd gegeven worden. Voor katten is het vooral belangrijk om voer te geven met een laag percentage aan koolhydraten, omdat dit van nature nauwelijks in het dieet van de kat voorkomt en carnivoren juist gespecialiseerd zijn in het gebruiken van eiwitten en vetten als bron van energie. Inname van een hoog percentage aan koolhydraten kan ook bijdragen aan overgewicht. Koolhydraten voorzien het lichaam, net als vetten en eiwitten, van energie. Koolhydraten bestaan uit korte of lange ketens van suikers en zitten onder andere in granen, zoals tarwe, mais, bietenpulp, rijst en aarddappel. Koolhydraten worden omgezet in glucose, dit wordt vervolgens vanuit de bloedbaan opgenomen door weefsels of opgeslagen in de vorm van glycogeen.

Indien het lichaam een overdaad aan voedingsstoffen binnenkrijgt, zal het vooral energie uit koolhydraten halen en niet of minder uit vetten of eiwitten, omdat koolhydraten gemakkelijk omgezet kunnen worden in glucose. Door de inname van koolhydraten stijgt de bloedsuikerspiegel en zal er insuline aangemaakt worden, dit stofje helpt bij het maken van energie uit koolhydraten, maar beperkt daardoor het maken van energie uit vetten. De energie afkomstig van vetten en eiwitten die uiteindelijk niet (volledig) is gebruikt, wordt opgeslagen als vet. Het is dus belangrijk dat er in brokken (onder andere) genoeg dierlijke eiwitten en vetten zitten en liefst weinig koolhydraten. De koolhydraten die wel in het voer zitten hebben bij voorkeur een laag glychemische index (koolhydraten worden langzaam afgebroken) en zijn afkomstig van peulvruchten, groenten of fruit. De brokken van Acana en Orijen hebben bijvoorbeeld een laag percentage aan koolhydraten en bevatten geen granen.

Ook het geven van te veel snacks en snoepjes kan oorzaak zijn van overgewicht bij de kat. Geef uw kat, hoe verleidelijk het ook is, dus niet te veel snoepjes. Als de kat toch iets extra`s verdient, kies dan voor een snackje dat niet te veel kunstmatige toevoegingen bevat, zoals kattensnoepjes van Escapure met een hoog aandeel aan dierlijke eiwitten. Bovendien hoeft er niet altijd iets eetbaars als beloning gegeven te worden, wat aandacht of een beetje spelen met het juiste kattenspeelgoed voldoet ook.

Beweging

Beweging krijgen katten, zeker katten die binnen worden gehouden, niet altijd voldoende. Bovendien hoeven de katten niet, zoals hun voorouders, te jagen voor hun voedsel maar krijgen het netjes voorgeschoteld. Sommige katten spelen uit zichzelf, maar soms moet een kat ook gemotiveerd worden om te bewegen. Dit kan door middel van speeltjes, zoals een speelhengel.

Sterilisatie/castratie

Na castratie of sterilisatie zal de energiebehoefte van een kat afnemen, omdat de hormoonhuishouding veranderd is. De energiebehoefte van uw kat is dan nog maar 70-80% van de behoefte van een intacte kat. Let er dus op dat je kat ook minder voer krijgt. Eventueel zijn er ook brokken speciaal voor gesteriliseerde katten te koop, zoals de Carnilove lam & wild zwijn sterilised.

Ziekte en medicatie

Aandoeningen die de kat bemoeilijken in de beweging kunnen ook bijdragen aan overgewicht, evenals aandoeningen die de hormoonhuishouding verstoren. Problemen met de schildklier of een tumor op een hormoonklier (hypofyse of hypothalamus) zijn hier voorbeelden van. Medicatie kan doordat er (synthetische varianten van) hormonen in zijn verwerkt ook van invloed zijn op de hormoonhuishouding en dus het normale lichaamsmetabolisme verstoren.

Leeftijd

Jonge en oude katten hebben vaak minder last van overgewicht dan volwassen katten. Jonge katten gebruiken hun energie niet alleen voor lichaamsonderhoud, maar ook om te groeien en zullen dus minder snel te veel energie opnemen. Oudere katten gebruiken minder energie dan hun jongere soortgenoten en hebben dan ook een kleinere energiebehoefte.

Genetica

Sommige rassen zijn meer gevoelig voor overgewicht dan andere rassen, zoals de Europese korthaar. Dit komt omdat ze door de aanwezigheid van bepaalde genen meer aanleg hebben om dik te worden.

Risico`s van overgewicht

Overgewicht kan negatieve gevolgen hebben voor het welzijn van de kat. Maar overgewicht vormt ook risico`s voor de gezondheid van een kat. Enkele problemen die (mede) door overgewicht kunnen ontstaan of verergeren, zijn:

• Beperkte conditie/ beperking in fysieke activiteit
• Kortere levensverwachting
• Groter risico tijdens eventuele narcose
• Diabetes mellitus (suikerziekte, meer insuline in het bloedplasma)
• Bot- en gewrichtsproblemen, zoals artrose
• Problemen met een eventuele bevalling
• Verminderde werking van het algehele afweersysteem
• Huidproblemen
• Blaasproblemen
• Groter risico op hart- en vaatziekten
• Problemen met de ademhaling

Overgewicht aanpakken

Een kat met overgewicht kan met de juiste (hoeveelheid) voeding en voldoende beweging gewicht verliezen. Een dieetplan kan eventueel met een dierenarts of andere deskundige besproken worden. Let wel op dat een kat nooit mag vasten, omdat dit leververvetting kan veroorzaken omdat de functie van de lever wordt belemmerd doordat vet in de lever wordt opgeslagen. Breng ook geen abrupte veranderingen aan in het voer, maar introduceer veranderingen geleidelijk. Geef de kat bij voorkeur meerdere kleine porties per dag, dit kan eventueel in een voerspeeltje of voerpuzzel. Gebruik bij het afwegen van de hoeveelheid voer een weegschaal of maatbeker, zodat dit nauwkeurig gebeurt. Zorg daarnaast voor voldoende beweging voor uw kat, zeker als deze niet de mogelijkheid heeft om naar buiten te gaan.